خانه / وکالت / شغل وکالت برای زنان، فرصت ها و چالش ها

شغل وکالت برای زنان، فرصت ها و چالش ها

تاکنون در خصوص مسأله اشتغال زنان در حرفه های گوناگون پژوهشهای نسبتاً زیادی صورت گرفته است و حجم این پژوهشها به ویژه در سالهای اخیر رو به افرایش است، اما این امر در خصوص برخی از حرفه هایی که شاید از نظر افکار عمومی جامعه چندان زنانه به شمار نمی روند، چشمگیر نیست.

شغل وکالت از جمله این مشاغل است، این مشکل هم به دلیلی است که عنوان شد، و هم به این خاطر که از همان آغاز پیدایش این حرفه شمار زنان مشغول به این کار در ایران اندک بوده و این روند پس از پیروزی انقلاب اسلامی با منع زنان از حضور در منصب قضاوت شدت بیشتری گرفت.

اما از مهمترین وقایع چند سال یا چند ماه اخیر راه یافتن زنان به هیأت مدیره کانون وکلای دادگستری است، مطمئناً حضور زنان در سطح مدیریتی کانون وکلا می تواند پیامدهای مثبتی از نظر شکسته شدن کلیشه های ذهنی موجود در سطح جامعه در زمینه مردانه بودن شغل وکالت و نیز توانمندیهای زنان در این حرفه تخصصی داشته باشد.

توانایی های زنان در رشته وکالت

دکتر نسرین محرابی وکیل دادگستری در خصوص تواناییهای زنان در رشته وکالت میگوید: تواناییهای زنان در حرفه وکالت از دو دیدگاه قابل بررسی است، دیدگاه نخست این توانمندیها را صرفاً به صورت فردی در نظر می گیرد و به ابعاد اجتماعی آن اهمیت نمیدهد، اما دیدگاه دوم این قضیه را بیشتر در ابعاد اجتماعی آن مورد توجه قرار می دهد. آنچه مسلم است زنان وکیلی که در جامعه کار می کنند بسیار دقیق تر از مردان هستند و هنگامی که می بینند موکلشان حق دارد، برای اثبات حق سماجت عجیبی از خود نشان می دهند، همچنین اهل زد و بند نیستند، موکلشان با این اطمینان که زنان هیچ دسیسه ای را در کارشان ندارند، احساس راحتی می کنند.

نکته : در بسیاری از کشورها هم اکنون گرایش بر این است که میزان حضور و مشارکت زنان در سطح مدیریتی چه در مناصب سیاسی و چه در بخشهای اقتصاری اعم از خصوصی یا دولتی افزایش پیدا کند، اعتقاد بر این است که زنان معمولاً کارنامه پاک تری از فساد اخلاقی و دیگر زدوبندهای که در حرفه های گوناگون بیشتر به وسیله مردان صورت می گیرد، دارند. این مسأله مطمئناً در خصوص حرفه وکالت نیز به نوعی صادق است که به خاطر حساسیت این حرفه ابعاد گسترده تری نیز پیدا می کند.

حضور وکیل زن در دعاوی خانوادگی

خانوم محرابی در خصوص موفقیت زنان در حرفه وکالت اضافه می کند: داشتن احساسات مشترک در زمینه هایی همانند دعاوی خانوادگی موجب می شود که وکلای زن در چارچوب دفاع از حقوق زنی رنجیده در واقع از حقوق همه زنان و از جمله خودشان دفاع کنند و تواناییهای زنان را مانند مردان توانا عرضه نمایند.

نکته : موکلهایی که با زنان وکیل در تماسند در بیان مشکلات خانوادگی آزادترند، چون وکیل را از جنس خود می دانند و این احساس به آنها دست می دهد که او تمامی رنج و درد آنها را با جان و دل درک می کند و از طرفی در میان زنان هستند. گروهی که در بیان مشکل خانوادگی ترجیح می دهند با وکیل زن مشورت کرده و او را محرم خویش قرار دهند.

مشکلات حرفه ای وکالت زنان

دکتر رئوف وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی درباره مشکلات حرفه ای وکالت زنان می گوید: در مورد مشکلات زنان در حرفه وکالت دو دیدگاه وجود دارد، نخستین دیدگاه معتقد است که وکلای زن با مشکلات و محدودیتهای بیشتری روبرو هستند که ناشی از جنسیت آنان است، اما در مورد دیدگاه دوم این تفکیک و تمایز انکار می شود و به مشکلات جنبه شخصی و غیر جنسیتی داده می شود.
وی می افزاید: اولین مشکل وکلای زن وضعیت خانوادگی آنهاست، زن وکیل فرزند دارد، مادر است، زن وکیل همسر دارد با توجه به این که کودکان به سرپرستی مستقیم مادر نیاز دارند و از نظر روحی و روانی زن وکیل را تحت فشار قرار می دهد، حتی اگر وی پرستار هم برای کودک داشته باشد، ممکن است پرستار برای نگهداری کودک به موقع نیاید و با توجه به وقت دادرسی، زن وکیل مجبور می شود فرزندش را حتی با خود به دادگاه ببرد، اما مرد وکیل به ندرت با این مشکلات روبروست، زیرا در منزل مسؤولیت نگهداری فرزندان و اساساً کار خاصی را بر عهده ندارد.

نکته : البته بیان مشکلات زن وکیل، مطلقاً به این معنی نیست که وکیل زن را از وکیل مرد جدا و متمایز کنیم، اما به طور تفکیک برای زن وکیل مشکلات خاصی وجود دارد، از جمله این که خانمها راه درازی را طی می کنند تا این که وجودشان را به دستگاه قضایی بقبولانند، البته این نکته را هم نمی توان نادیده گرفت که بسیاری از وکلا حتی وکلای زن مقایسه میان وکیل زن و مرد را چندان درست نمی دانند و معتقدند که جنسیت هیچ تأثیری در این شغل ندارد، با این فرض مشکلات وکلای زن فقط در ارتباط با نگاه افراد از دید فرهنگ حاکم بر جامعه است که محول نمودن وکالت و یا مراجعات و برخورد با مسایل تأثیرگذار خواهد بود.

رئوف در ادامه مشکلات حرفه وکالت برای زنان اضافه می کند: مسؤولیتهای زنان در خانه درست دو برابر مردان است، به گونه ای که این مسؤولیتهای خانگی موجب می شود که فشار کاری بیشتری نسبت به مردان بر آنان وارد آید و به سبب همین مشکل شاید ارجاع پرونده های قضایی به زنان جز در موارد مربوط به مسایل خانوادگی در دیگر زمینه های حقوقی با اندکی تردید صورت می گیرد.

نتیجه و نگاه پایانی

حرفه وکالت علاوه بر آثار مثبتی که برای خود زنانی که به کار مشغول می شوند بر جای می گذارد، نتایج سودمندی برای همه زنان و نیز کل افراد جامعه به بار می آورد، زیرا اشتغال زنان موجب می شود که آنها از میزانی استقلال مالی برخوردار شوند و بدین ترتیب امکان چانه زنی خود را در درون مناسبات خانوادگی بهبود بخشند و سهم بیشتری در زمینه تصمیم گیریهای درون خانواده پیدا کنند، از سوی دیگر اشتغال زنان به ویژه در رشته های غیر از مشاغلی همچون معلمی یعنی رشته هایی که با نقش سنتی زنان یعنی مادری سنخیت ندارند، موجب می شود که جامعه پذیری جامعه در جهت شکسته شدن کلیشه های ذهنی نادرست در خصوص نقش زنان در جامعه و توانمندیهای حرفه ای آنان شتاب پیدا کند. از این رو بسیاری از صاحب نظران بر این باورند که حتی حضور نمادین زنان در برخی از حرفه ها و مشاغل به ویژه مشاغل نسبتاً حساس و تخصصی برای کلیت جامعه سودمند است.

تشکر بسیار ویژه از دکتر رئوف وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی و خانوم نسرین محرابی وکیل دادگستری

تهیه کننده : سینا قلعه برخورداری – فرزانه عمادی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *